Ardıç Türleri

Ardıç türleri, Ardıç ağacı servigiller familyasına ait bir ağaç türüdür. İğne yapraklıdır. Cins ismi Juniperus olarak bilinir. Ardıç ağacının bir çok alt türü vardır. Bu ağaç yüksek ve dağlık alanlarda gayet rahat bir şekilde yetişebilir. Ormanlarda, geniş ovalarda ve hatta bataklıklarda bile yetişebildiği gözlemlenmiştir. Bazı ardıç türleri çalı şeklinde olur, bazıları ise 10 metreyi bile aşan ağaç görünümünde olabilir. Bir çok ardıç türünde fidanların büyüyüp gelişmesi uzun zaman almaktadır. Zaten bu ağacın türemesi de oldukça ilginçtir. Ardıç tohumları siyah meyve içerisinde ağaçtan yere döküldükten sonra ''ardıç kuşu'' denilen bir kuş türü bu tohumları yer. Lir ve toy kuşunun da bu döngüde yer aldığı söylenir. Kuşun sindirim sistemine ulaşan tohumlar burada kabuklarını çatlatırlar. Ardıç kuşunun dışkılama yaptığı bölgeye atılan bu tohumlar orada çimlenirler. Fidan haline gelip boyunun 2m'ye ulaşması için uzun yıllar geçmesi gerekebilir. Belkide onlarca yıl geçtikten sonra bu fidan ancak yetişkin bir ağaç görünümünü alacaktır. Bünyesinde silisik asit bulunduran bu ağaç türü yapraklarının sert, sivri ve iğneli yapıda olması sebebiyle zor iklim şartlarında bile dayanıklıdırlar. Çam ağaçlarında olduğu gibi ardıç türlerinde de kozalak vardır.

Yeryüzündeki bazı ardıç türleri

• Adi ardıç (Juniperus communis): Genellikle çalı görünümündedir.Boyları 15 metreye kadar uzanabilir. Gövde kabuğu kırmızıya benzer renktedir. Zamanla ince ince parçalara ayrılır ve dökülür. Dipleri geniş olan yaprakları uçlara doğru sivri bir iğne görünümünü alır. Sürgün uçlarında geniş açıda üçer üçer dizilen bu yaprakların boyu 1,5 cm kadardır. Stoma çizgisi tektir ve yaprağın üst yüzeyinde yer alır. Çiçekleri genelde iki evciklidir. 6mm'ye kadar büyüyen üzümsü kozalakları vardır. Kozalaklar mavimsi siyah renktedir ve en çok 3 yılda olgunlaşır. Kozalaklar ilk oluştukları sene yeşil renktedir, daha sonra mavi-siyah görünümde olurlar. Sapları kısa olan bu kozalaklarda 3'er adet tohum vardır. Bu kazalaklardan içki sanayiinde yan ürünler elde edilir. Odununun diri kısmı sarı renklidir. Özodun dediğimiz kısmı ise daha koyu renklidir ve tornacılık sektöründe kullanılmaktadır. Amerika'nın kuzeyinde, Avrupa'da, Akdeniz bölgesinde, Batı Himalayalar'da ve Japonya'nın bazı bölgelerinde yetişirler. Türkiye'de iki varyetesi vardır. Bunlardan biri Juniperus communis var.communis; diğeri ise Juniperus communis var. saxatilis'tir.
• Mabet ardıcı (Juniperus rigida)
• Sahil ardıcı (Juniperus conferta)
• Azorlar ardıcı (Juniperus brevifolia)
• Kanarya Adaları ardıcı (Juniperus cedrus)
• Rykuyu Adaları ardıcı (Juniperus lutchuensis)
• Formoza ardıcı (Juniperus formosana)
• Katran ardıcı (Juniperus oxycedrus)
• Büyük kozalaklı ardıç (Juniperus macrocarpa): Çoğunlukla çalı görünümündedirler fakat nadiren 6m'ye kadar ulaşabilen dalları yukarı doğru uzayan türleri de mevcuttur. Yaprakları iğne şeklindedir fakat elastik oldukları için batacak kadar sert değillerdir. Sürgünlerin üç köşesi de oldukça belirgin görünümdedir. Bütün doğal ardıç türleri içerisinde en büyük tohuma ve kozalağa sahip tür budur. Kozalaklar 12-18mm arasında çapa sahiptir ve rengi mattır. Erken evrede üzeri dumanlı mavimsi bir rengi vardır fakat kozalak zaman geçtikçe kırmızı-kahverengi-siyah karışımı bir renk alır. Akdeniz bitkisidir. Ülkemizde Aydın ve İzmir çevresinde yetişir.
• Andız (Juniperus drupacea): Kayalıklarda yetişen bu ağaç türünün boyu 10-15 m'ye kadar ulaşabilir. Türkiye ve Yunanistan'ın güneyinde, Doğu Akdeniz bölgesinde, Suriye'nin batısı ve Lübnan'da yetişen bu ağaç 750-1650m yükseklikler arasında dağılım gösterir. Bu ağaç kışın yapraklarını dökmez. Meyvesine ''andız giliği'' denir. Kozalaklarından tespih yapılır. Odunundan ise ''andız katranı'' elde edilir. Türkiye'de Adana yöresinde bu ağacın kozalaklarından elde edilen ''andız pekmezi''nin tadı acı olarak bilinir. Aynı pekmez Antalya manavgat bölgesinde ''enek pekmezi'' adıyla üretilir. Çanakkale, Balıkesir ve Kahramanmaraş yörelerinde bu ağacın kozalaklarından astım ve bronşit için tedavi edici olarak yararlanılır. Ayrıca diğer yörelerde balgam söktürücü, idrar yolları ve prostat sorunları için, basuru tedavi edici olarak da kullanılır.

Son Güncelleme : 27.04.2021 18:41:05